Zaopatrzenie, sprzęt i osprzęt dla chłodni spożywczej, mroźni przemysłowej
Chłodnie i mroźnie to obiekty, instalacje lub komory przechowalnicze przeznaczone do utrzymywania określonego zakresu temperatur i wilgotności dla zachowania jakości, trwałości lub bezpieczeństwa produktów — żywności, farmaceutyków, materiałów biologicznych, itp.
Kluczowe cechy techniczne środowiska:
niska temperatura (np. mroźnie do ‒20 °C, ‒25 °C, a nawet niżej; chłodnie od ok. 0 do +10 °C lub zakres około‐zerowy)
zmiany wilgotności, skraplanie i wilgotność względna bardzo wysoka wewnątrz — potencjalnie kondensacja, lód, oblodzenie, problemy ze ściekiem kondensatu i korozją
wahania temperatur zewnętrznych wpływają na straty ciepła/zimna przez ściany, drzwi, uszczelki
wielokrotne cykle otwierania drzwi, konieczność szybkiego przywracania warunków wewnątrz po otwarciu
normy, higiena, czystość: wymagania sanitarne, równe przepływy powietrza, łatwość czyszczenia, odporność na środki chemiczne, antypoślizgowość, konstrukcja eliminuje mostki termiczne
W takich warunkach pneumatyka ma swoje wyzwania: sprężone powietrze, siłowniki, zawory, złącza muszą działać niezawodnie w niskich temperaturach, często z ograniczoną możliwości smarowania, potencjalnym zamarzaniem kondensatu, oraz być odporne na korozję i na skurcze/rozszerzenia materiałów związane z niskimi temperaturami.
Przykładowe wyzwania pneumatyczne w chłodniach / mroźniach
Aby dobrać właściwe komponenty pneumatyczne, trzeba uwzględnić:
zamarzanie i kondensacja: powietrze sprężone zawiera wodę – w niskich temperaturach może skraplać się, tworzyć lód. Jeśli kondensat znajduje się w siłownikach, zaworach czy przewodach – może blokować pracę lub powodować uszkodzenia.
zmiany wymiarów materiałów: stopy metali, gumy, tworzywa podlegają skurczom/rozszerzeniom termicznym, co może wpływać na szczelność i luz mechaniczny.
trwałość uszczelnień i smarów: standardowe uszczelki czy smary mogą nie działać przy ‒20…‒30°C; konieczne są uszczelki z materiałów które zachowują elastyczność i smary/oleje o niskiej lepkości w niskich temperaturach.
szczelność drzwi i klap: nawet małe nieszczelności prowadzą do dużych strat chłodu, zwiększenia zużycia energii, oblodzeń.
higieniczność i możliwość czyszczenia: elementy muszą być łatwe do oczyszczenia, nie korodują, być odporne na środki sanitarne, środowisko mokre i zimne.
bezpieczeństwo: w mroźni może być niskie światło, ryzyko przebywania pracowników w komorach, konieczność alarmów, bezpiecznych procedur, np. dla klap oddymiających.
| Obszar zastosowania | Funkcja / zadania | Wymagania specyficzne dla środowiska |
| Siłowniki pneumatyczne | sterowanie drzwiami komór (drzwi szybkobieżne, wahadłowe, klapy oddymiające), klapy wentylacyjne, żaluzje, organy regulacyjne przepływu powietrza, zawory odpływów kondensatu, rygiel drzwi, mechanizmy automatycznego zamykania | materiał odporny na mrożenie, smarowanie odporne na niskie temp., minimalne luzowanie przy skurczu termicznym, ścisłość uszczelnień, charakterystyka działania przy niższym ciśnieniu i w obecności wilgoci/kondensatu |
| Zawory i elektrozawory pneumatyczne | sterowanie przepływem sprężonego powietrza, powietrza dmuchu, przepływ mediów sprężonego powietrza do różnych urządzeń; często sterowanie automatyczne (sterowniki, PLC) w automatyzacji chłodni | odporność na zamarzanie, szczelność, odpowiednie uszczelnienia (materiały które nie twardnieją przy niskich temperaturach), dobre parametry przepływu przy niskim ciśnieniu, szybkie reakcje, trwałość |
| Przygotowanie i uzdatnianie powietrza | osuszenie sprężonego powietrza (osuszacze), filtry powietrza, separatory kondensatu, reduktory ciśnienia, zbiorniki ciśnieniowe – by zapewnić czyste, suche powietrze wolne od wody i zanieczyszczeń; sprężone powietrze może być używane w systemach z klapami, siłownikach, zaworach etc. | punkt rosy musi być znacznie poniżej minimalnej temperatury operacyjnej, by uniknąć zamarzania, materiał filtra, konstrukcja odporna na zamarzanie, łatwe odprowadzanie kondensatu, odporność na korozję |
| Złącza, szybkozłączki, armatura, przewody | umożliwiają szybkie podłączenia, dystrybucję powietrza, możliwa rozbudowa instalacji, konserwacje, elastyczne połączenia, elementy odłączalne | materiał odporny na ujemne temp., uszczelki odporne na zamarzanie, stabilność wymiarowa, odporność chemiczna, brak plastików które stają się kruche w zimnie |
| Sterowanie i automatyka | czujniki temperatury i wilgotności, przetworniki, zawory bezpieczeństwa, systemy alarmowe (np. człowiek w komorze), wyspy zaworowe, elektrozawory sterowane PLC, zabezpieczenia, przepływy powietrza, klapy oddymiające | niezawodność przy niskich temperaturach, zabezpieczenie przed lodem, awaria jednej części nie może powodować katastrofy, redundancja, odporność na skoki temperatur; często stosowane zgodne z normami ATEX, IP, pokrywanie norm higienicznych |
Komponenty pneumatyczne – jakie konkretnie produkty są wykorzystywane
Bazując na powyższych zastosowaniach, poniżej katalog głównych typów komponentów pneumatycznych potrzebnych w chłodniach/mroźniach:
1. Siłowniki pneumatyczne
Standardowe siłowniki tłokowe (np. ISO 15552, 6431, 6432) do drzwi, klap, żaluzji
Siłowniki liniowe beztłoczyskowe, jeśli wymagana ruchomość w ograniczonej przestrzeni lub większy skok
Siłowniki z amortyzacją, lub z możliwością regulacji prędkości zamykania/otwierania, aby ograniczyć szok termiczny i mechaniczny
2. Elektrozawory / zawory pneumatyczne
Zawory elektromagnetyczne, przekaźnikowe – sterujące powietrzem do siłowników, przerywające obwód powietrza
Zawory zwrotne, kulowe, mechaniczne – np. do odprowadzania kondensatu, zapobiegania cofaniu się powietrza mroźnego
Zawory bezpieczeństwa – nadciśnienie sprężonego powietrza, ochrona instalacji
3. Systemy przygotowania i uzdatniania powietrza
Kompresory – źródło sprężonego powietrza, dobrane pod względem wydajności, mocy, osiągające wymagane ciśnienie
Osuszacze – adsorpcyjne lub ziębnicze, by osiągać punkt rosy poniżej temperatury pracy (np. ‒20°C)
Filtry – wstępne, dokładne, separację kondensatu, separator oleju
4. Złącza, szybkozłącza, węże, przewody
Węże elastyczne odporne na mróz – tworzywa poliuretanowe, specjalne gumy, stopy metali dla końcówek
Szybkozłącza – ułatwiają konserwację, wymianę, czyszczenie, ale muszą być szczelne i nadawać się do niskich temperatur
Armatura gwintowana, kulowa – do układów powietrznych, zaworów odcinających, przepływowych
5. Zbiorniki ciśnieniowe, akumulatory powietrza
Do akumulowania zapasu powietrza, wygładzania pulsacji, umożliwienia krótkich impulsów bez potrzeby stałego dużego przepływu
W serwisach chłodni, do czynności konserwacyjnych, wymiany elementów – klucze, sprężynowe narzędzia, pistolety do przedmuchiwania – wszystko to może być wykonane w wersjach do niskich temperatur
7. Bezpieczna pneumatyka
Specjalna linia produktów, które mają wzmocnienia, uszczelnienia odporne, linki bezpieczeństwa, elementy chroniące przed „smaganiem batem” węża, manometry, regulatory ciśnienia z funkcją bezpieczeństwa
Normy, certyfikaty i regulacje
W kontekście chłodni/mroźni istotne są normy dotyczące:
izolacyjności cieplnej (np. płyty izolacyjne, ściany, drzwi, klapy)
szczelności drzwi i chwil wentylacji/otwarć
zgodności z normami pneumatycznymi – ISO dla siłowników, normy ATEX jeśli istnieje ryzyko atmosfery wybuchowej lub obecności gazów / par
normy bezpieczeństwa (np. EN ISO, normy urządzeń ciśnieniowych, zaworów bezpieczeństwa)
higiena spożywcza – materiały łatwe do czyszczenia, brak substancji trujących, odporność na środki chemiczne stosowane do mycia i dezynfekcji
Pneumat System posiada systemy jakości certyfikowane (np. przez TÜV Rheinland) oraz oferuje produkty z atestami, co jest atutem.
Autor:
Wojciech Połeć
Product Manager
Pneumat.
Autor:
Wojciech Połeć
Product Manager
Pneumat.
