Pistolet lakierniczy do malowania zaprawek – jaki wybrać?

1. Specyfika zaprawek lakierniczych – czym różnią się od dużych aplikacji?

W przypadku pełnego lakierowania elementu (np. karoserii samochodu, obudowy maszyny) nierzadko używa się pistoletów o dużej wydajności, z szerokim strumieniem i sporym zapotrzebowaniem na powietrze. Jednak zaprawki lakiernicze to inny rodzaj pracy:

1. Mały obszar naprawy - zwykle poprawia się drobne rysy, odpryski, fragmenty z ubytkami – nie cały element.

2. Precyzja zamiast szybkości - liczy się dokładne nałożenie minimalnej ilości lakieru w sposób umożliwiający płynne wtopienie nowej powłoki w istniejącą.

3. Oszczędność materiału - zbyt duży pistolet i wysokie ciśnienie powodują marnowanie farby / lakieru, a często też zwiększają ryzyko powstania mgły lakierniczej czy niepotrzebnych zacieków.

Zatem w kontekście zaprawek poszukuje się kompaktowych, precyzyjnych i stabilnie działających pistoletów, które gwarantują przy tym stosunkowo niewielkie zapotrzebowanie na sprężone powietrze.

2. Podstawy doboru pistoletu do zaprawek

2.1. Rodzaj technologii natrysku (HVLP, LVLP, RP)

HVLP (High Volume Low Pressure):

• Duży przepływ powietrza (High Volume) i niskie ciśnienie na dyszy (Low Pressure).

• Zaleta: wysoka efektywność transferu materiału na powierzchnię (mniej strat w postaci mgły).

• Wada: bywa, że pistolety HVLP potrzebują dość dużej objętości powietrza, co w niektórych warsztatach może stanowić problem (konieczny mocniejszy kompresor).

LVLP (Low Volume Low Pressure):

• Niższe zapotrzebowanie na powietrze w porównaniu do HVLP.

• Przydaje się w mniejszych lakierniach lub przy pracy mobilnej (mniejsze kompresory).

• Dobra efektywność transferu i redukcja mgły lakierniczej.

RP (Reduced Pressure):

• Rozwiązanie pośrednie z nieco wyższym ciśnieniem niż HVLP, ale wciąż mniejszym niż w tradycyjnych pistoletach HP (High Pressure).

• Zapewnia szybkie nakładanie, choć nie zawsze jest idealne do drobnych zaprawek.

Przy zaprawkach zazwyczaj HVLP lub LVLP są polecane ze względu na mniejsze straty materiału i spokojniejszy natrysk.

2.2. Rozmiar dyszy i kształt strumienia

• Mała średnica dyszy (np. 0,8–1,2 mm) sprzyja precyzji nanoszenia, co jest kluczowe przy punktowych naprawach.

• Regulacja strumienia (ścięcie stożka, wachlarz, punkt) – pistolet do zaprawek powinien umożliwiać zawężenie strumienia, aby uniknąć nadmiernego rozpylenia lakieru.

2.3. Waga, ergonomia i możliwość pracy w trudno dostępnych miejscach

W procesach naprawczych często działa się w trudno dostępnych miejscach elementu (np. spawy, zakamarki, krawędzie). Zbyt duży czy niewygodny pistolet może utrudnić manewrowanie. Z kolei lekka konstrukcja ułatwia precyzyjne ruchy nadgarstkiem.

3. Pneumatyka przemysłowa i zaprawki lakiernicze

3.1. Zapotrzebowanie na sprężone powietrze

Każdy pistolet lakierniczy wymaga odpowiedniego ciśnienia i przepływu (wydatku) sprężonego powietrza. Dla małych pistoletów do zaprawek warto znać parametry kompresora:

• Ciśnienie robocze: zwykle 2–4 bar (dla HVLP) lub 2,5–3,5 bar (LVLP).

• Przepływ powietrza: od ~50–100 l/min w najmniejszych retuszowych pistoletach, do 150–300 l/min w modelach HVLP o nieco wyższej wydajności.

W przemyśle, gdzie kompresory często mają wydajności rzędu kilku tysięcy l/min przy ciśnieniach 6–8 bar, zasilenie małego pistoletu do zaprawek nie jest problemem. Trzeba jednak zwrócić uwagę na czystość i osuszenie powietrza (filtry, odwadniacze, reduktory) – lakier wymaga stabilnych parametrów (bez oleju, bez wody).

3.2. Stabilne ciśnienie w instalacji

Przy dużych instalacjach pneumatycznych (kilka stanowisk lakierniczych, inne urządzenia) istotna jest obecność zbiorników buforowych i filtrów. Pulsacje ciśnienia czy zanieczyszczenia mogą negatywnie wpływać na jakość zaprawek (np. rozbryzgi lakieru, plucie pistoletem). Dobrą praktyką jest montaż osobnego filtra redukcyjnego blisko stanowiska naprawczego.

Oferta firm Walther Pilot & WIWA

Walther Pilot

Walther Pilot to uznana marka specjalizująca się w urządzeniach do natrysku farb, lakierów, klejów i innych mediów. W kontekście zaprawek lakierniczych warto zwrócić uwagę na:

• Linie pistoletów ręcznych o małych dyszach i precyzyjnym sterowaniu strumieniem.

• Materiały obudów (aluminium, stal nierdzewna) i uszczelnienia odporne na rozpuszczalniki.

• Opcje HVLP / LVLP przystosowane do minimalnych strat i wysokiej jakości wykończenia.

Walther Pilot słynie z rozwiązań do przemysłu samochodowego, lotniczego czy metalowego, gdzie liczy się niezawodność i powtarzalność procesu. Ich pistolety do poprawek (tzw. mini pistolety) potrafią znakomicie radzić sobie z niedużymi obszarami aplikacji.

WIWA

WIWA (Wilhelm Wagner) to kolejny renomowany producent systemów dozujących i natryskowych, zwłaszcza dla zastosowań wysokociśnieniowych i w branżach, gdzie wymagane jest zaawansowane sterowanie natryskiem. Choć firma słynie głównie z pomp i urządzeń do aplikacji farb o wysokiej lepkości (np. w przemyśle stoczniowym, ciężkim), posiada również w swoim portfolio:

• Pistolety natryskowe pneumatyczne dedykowane do precyzyjnych prac lakierniczych, w tym zaprawek.

• Kompleksowe stacje lakiernicze, które można zminiaturyzować lub dostosować do warsztatowych warunków.

WIWA kładzie duży nacisk na trwałość i odporność urządzeń w środowiskach o wysokiej intensywności pracy, co przekłada się też na jakość drobnych napraw i wykończeń.

Praktyczne porady przy wyborze i eksploatacji pistoletu do zaprawek

1. Określ rodzaj materiału - czy to lakier bezbarwny, farba akrylowa, wodna, poliuretanowa? Każdy z nich może wymagać innego rozmiaru dyszy i układu wentylacji.

2. Zbadaj wydajność kompresora - nawet mały pistolet do zaprawek wymaga stabilnego ciśnienia. Upewnij się, że twoja instalacja pneumatyczna (lub przenośny kompresor) zapewni to ciśnienie i przepływ.

3. Zwróć uwagę na ergonomię - dla zaprawek często pracuje się w niewygodnych pozycjach, pistolet musi być zatem lekki i dobrze wyważony.

4. Używaj filtrów i reduktorów ciśnienia - przy zaprawkach kluczowa jest jakość powietrza – wolne od wody, oleju, pyłów. Reduktor ciśnienia pozwala dostosować parametry pracy do konkretnego materiału.

5. Sprawdzaj stan uszczelek i iglicy - zwłaszcza przy częstej zmianie koloru czy rodzaju lakieru. Uszkodzone elementy natryskowe skutkują mgłą, kapaniem lub niestabilnym strumieniem.

6. Pamiętaj o czyszczeniu - pistolety do zaprawek muszą być regularnie płukane i konserwowane, by unikać zaschnięć pozostałości lakieru w kanałach.

Dysze i iglice

Dysze i iglice narażone są na intensywny kontakt z rozpuszczalnikami oraz ziarnami pigmentu w farbach czy lakierach. W pistolecie przeznaczonym do częstej pracy (np. w przemysłowym serwisie gwarancyjnym) warto zwrócić uwagę na stal nierdzewną, powłoki anodowane lub teflonowe, które ułatwiają czyszczenie oraz wydłużają żywotność elementów.

Farby i lakiery

Jeśli zaprawki obejmują szerokie spektrum materiałów – od lakierów bezbarwnych po grubsze farby podkładowe czy wypełniacze – rozważ zakup pistoletu z wymiennymi zestawami (dysza-iglica) w różnych rozmiarach. Przykładowe rozmiary dysz do zaprawek: 0,8 mm, 1,0 mm, 1,2 mm. W niektórych przypadkach stosuje się nawet mniejsze (np. 0,5–0,6 mm) do wyjątkowo delikatnych retuszy.

System zasilania farbą - grawitacyjny czy ciśnieniowy?

Kubełek grawitacyjny (górny zbiornik) najczęściej spotykany przy mniejszych pracach lakierniczych, w tym zaprawkach. Ułatwia szybkie napełnianie i płukanie – idealne dla warsztatu, gdzie często zmienia się kolor lub rodzaj lakieru. Jest wygodniejszy w trudno dostępnych miejscach niż pistolet z dolnym zbiornikiem. Zasilanie ciśnieniowe (zbiorniki ciśnieniowe, pompy) wprawdzie częściej wykorzystywane jest do większych prac, ale w przemyśle – gdy konieczna jest bardzo precyzyjna lub ciągła aplikacja farby – stosuje się małe zbiorniki ciśnieniowe z niewielką pompą. Pozwala to zachować stałe ciśnienie podawania materiału nawet przy minimalnym przepływie. Z reguły nie jest to pierwsze wybór przy zaprawkach, lecz w liniach produkcyjnych, w których naprawia się większe ilości detali, może okazać się praktyczne.

Redukcja mgły lakierniczej i ochrona BHP

Wprawdzie w zaprawkach używa się stosunkowo niewielkiej ilości lakieru, ale w halach przemysłowych, gdzie liczy się maksymalna czystość i minimalizacja VOC (Lotnych Związków Organicznych), ważne jest stosowanie pistoletów z odpowiednią technologią (np. HVLP o dużej sprawności transferu). Zredukowanie mgły lakierniczej przekłada się na mniejsze obciążenie systemów wentylacyjnych i mniejsze zużycie materiału.

Nawet przy drobnych naprawach lakierniczych pracownik powinien mieć maskę z pochłaniaczem lotnych substancji oraz okulary/gogle. Najbardziej szkodliwe mogą być utwardzacze zawarte w farbach i lakierach dwuskładnikowych (np. izocyjaniany), stąd nie można bagatelizować BHP.

Przykładowe scenariusze zastosowania pistoletu do zaprawek

1. Sektor automotive – naprawy powłok karoserii:

Drobne zarysowania po obróbce, odpryski od kamieni, miejsca łączenia elementów. Pistolety HVLP o dyszy 1,0 mm, niewielki kubełek (125 ml), ciśnienie ok. 2 bar.

2. Przemysł maszynowy – korekty na liniach montażu:

Części wychodzą z głównej lakierni, ale czasem trzeba punktowo uzupełnić powłokę (spawy, ostre krawędzie). Pistolet zewnętrznie zasilany powietrzem, mała dysza 0,8–1,2 mm, zintegrowany filtr przy rękojeści.

3. Segment meblowy – wykończenia i retusz:

Stosuje się zarówno lakiery wodne, jak i rozpuszczalnikowe. Istotna jest drobna regulacja strumienia, bo zaprawka może dotyczyć tylko fragmentu frontu meblowego.

4. Instalacje przemysłowe – rury, konstrukcje stalowe:

Po spawaniu lub montażu mogą pojawić się rysy, uszkodzenia powłoki antykorozyjnej. Pistolet HVLP / LVLP, sprężone powietrze z centralnego układu fabryki (6–8 bar), do zaprawek jednak redukowane do ~2,5–3 bar.

Autor:
Aleksy Adamczyk
Doradca
ds. techniczno - handlowych
Pneumat.

Autor:
Aleksy Adamczyk
Doradca
ds. techniczno - handlowych
Pneumat.