Certyfikat higieniczny EHEDG – norma, standard European Hygienic Engineering & Design Group

1. Czym jest EHEDG?

1.1. Geneza i misja EHEDG

EHEDG (European Hygienic Engineering & Design Group) to stowarzyszenie non-profit założone w 1989 roku. Skupia producentów maszyn, komponentów i opakowań, instytucje badawcze, służby sanitarne i organy nadzorcze z całego świata, a jego głównym celem jest:

• Promowanie i opracowywanie wytycznych dotyczących higienicznego projektowania urządzeń i instalacji w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i biotechnologicznym,

• Podnoszenie standardów bezpieczeństwa żywności i jakości procesów wytwórczych poprzez certyfikację wyrobów,

• Wspieranie firm w implementacji najlepszych praktyk, co pozwala minimalizować ryzyko skażeń i przedłuża okres trwałości produktów.

1.2. Certyfikacja EHEDG

Aby uzyskać certyfikat EHEDG, dany produkt (np. armatura, zawór, złącze, element pneumatyki czy urządzenie procesowe) musi przejść rygorystyczne testy w akredytowanych laboratoriach. Obejmują one ocenę:

• Łatwości czyszczenia (Cleanability) – czy konstrukcja pozwala na skuteczne mycie (np. CIP – Cleaning in Place) oraz dezynfekcję,

• Zapobiegania akumulacji resztek produktu – czy wewnętrzne powierzchnie są wolne od zakamarków i punktów retencji,

• Użytych materiałów – czy są zgodne z wymaganiami higienicznymi i odpornymi chemicznie (np. stal nierdzewna 316L bądź tworzywa o odpowiednich atestach),

• Odporności na pęknięcia i korozję, co wpływa na trwałość i bezpieczeństwo użytkowania.

Wyroby z certyfikatem EHEDG mogą być oznakowane specjalnym logo, co ułatwia inwestorom i projektantom identyfikowanie komponentów spełniających najwyższe normy higieny.

2. Znaczenie certyfikacji EHEDG w kontekście przemysłowym

2.1. Główne branże korzystające z EHEDG

• Przemysł spożywczy (mleczarstwo, browarnictwo, produkcja mięsna, wyroby cukiernicze, itp.),

  

• Farmacja i biotechnologia (produkcja leków, szczepionek, suplementów diety),

• Kosmetyka (ze względu na często podobne wymagania czystości i bezpieczeństwa produktu).

2.2. Korzyści dla zakładów produkcyjnych

1. Bezpieczeństwo produktu – minimalizowanie ryzyka zakażeń bakteryjnych i skażeń chemicznych, co przekłada się na mniejszą liczbę reklamacji i wycofań produktów z rynku.

2. Zgodność z przepisami – wiele krajów i standardów (np. europejskie regulacje w sprawie higieny żywności, FDA w USA) wymaga stosowania rozwiązań opartych na zasadach higienicznego projektowania.

3. Oszczędność czasu i zasobów – łatwiejsze i szybsze procesy mycia CIP/SIP (Cleaning/Sterilization in Place) oznaczają mniej przestojów i mniejsze zużycie wody i środków czyszczących.

   

4. Lepsza reputacja – producenci urządzeń z certyfikatem EHEDG cieszą się zaufaniem odbiorców, co ułatwia im wejście na nowe rynki, podobnie jak zakłady produkcyjne korzystające z urządzeń z tym certyfikatem.

   

3. Rola pneumatyki w zakładach o zaostrzonych wymaganiach higienicznych

3.1. Pneumatyka a higiena

Pneumatyka odgrywa ważną rolę w liniach produkcyjnych i automatyzacji procesów – zasilając siłowniki, chwytaki, zawory i inne urządzenia. W obszarach narażonych na kontakt z żywnością czy farmaceutykami, komponenty pneumatyczne muszą spełniać następujące kryteria:

1. Odporność na korozję i chemikalia używane w procesach mycia (środki CIP).

2. Łatwość czyszczenia, brak trudno dostępnych szczelin, w których mogłyby zalegać resztki produktu.

3. Bezolejowe lub ultra-czyste sprężone powietrze – z uwzględnieniem filtracji i osuszania, by nie doprowadzić do zanieczyszczeń.

3.2. Elementy i złącza o konstrukcji higienicznej

• Zawory membranowe, siłowniki i wyspy zaworowe w wykonaniach polerowanych lub z minimalnymi uskokami.

• Złącza do przewodów zaprojektowane tak, by podczas demontażu i ponownego montażu nie tworzyły się miejsca retencyjne (gniazda bakterii).

• Specjalne uszczelki z certyfikacją FDA/EU 1935/2004, zapewniające obojętność w kontakcie z żywnością.

4. Oferta firm Festo, CEJN i Eisele w zakresie rozwiązań higienicznych

4.1. Festo – automatyzacja i pneumatyka w standardach higieny

Festo to jeden z liderów automatyki przemysłowej i dostawca szerokiej gamy produktów pneumatycznych i elektrycznych. W obszarze EHEDG:

• Higieniczne siłowniki i wyspy zaworowe o gładkich powierzchniach, odporne na środki czyszczące i wykonane z wysokogatunkowych stali nierdzewnych (np. gatunku 316L).

  

• Elementy sterujące (zawory procesowe, przepustnice) o konstrukcji minimalizującej ryzyko osadzania się zanieczyszczeń,

• Specjalistyczne przewody i złącza przeznaczone do kontaktu z żywnością, gwarantujące bezpieczny przepływ i łatwe czyszczenie

Przykładowo, Festo oferuje linie produktów o oznaczeniu Clean Design, które są zaprojektowane tak, aby ułatwiać mycie i dezynfekcję, a zarazem wytrzymywać ciśnienie i temperatury typowe dla CIP/SIP.

4.2. CEJN – złącza szybko-złączne do mediów i powietrza

CEJN specjalizuje się w szybkozłączach dla różnych mediów (sprężone powietrze, woda, oleje, ciecze chemiczne). W sektorach higienicznych i spożywczych:

• Oferuje złącza o konstrukcji „flat-face” (z płaską powierzchnią czołową) zmniejszające ryzyko dostania się do obiegu zanieczyszczeń przy podłączaniu oraz zapobiegające wyciekaniu resztek medium,

  

• Materiały dopuszczone do kontaktu z żywnością, odporne na korozję,

• Powierzchnie łatwe w myciu, eliminujące zakamarki, zgodnie z wytycznymi EHEDG.

  

W pneumatyce higienicznej liczy się także ograniczenie przenoszenia bakterii i drobnoustrojów z otoczenia do wnętrza złącza, co jest jednym z priorytetów konstrukcji CEJN.

Szybkozłącza „flat-face”

A. Seria z płaskim czołem (Flat-Face)

• Ogranicza możliwość gromadzenia się resztek medium przy rozłączaniu i łączeniu,

• Po rozłączeniu powierzchnie są prawie płaskie, co ułatwia przetarcie i dezynfekcję,

• Idealne do sytuacji, w których często zmienia się konfiguracja węży lub przeprowadza się mycie CIP.

B. Złącza z uszczelkami dopuszczonymi do kontaktu z żywnością

• a. Uszczelki (np. EPDM, FKM zgodne z FDA) zapewniają chemiczną obojętność i odporność na temperatury w procesach spożywczych,

• Trb. Zapewniają też szczelność na wysokim poziomie, minimalizując wycieki i zanieczyszczenie linii.eść

E-Safe i inne rozwiązania do sprężonego powietrza

• A. Seria E-Safe – autorskie rozwiązanie CEJN redukujące ryzyko tzw. odrzutu podczas rozłączania pod ciśnieniem,

• B. Konstrukcje nierdzewne, polerowane, by sprostać wymogom higienicznym (np. w strefach produkcji czekolad, karmelu czy leków w formie płynnej).

Zastosowanie: mobilne przyłącza w strefach CIP, np. do stanowisk odmuchu lub do podłączania pistoletów powietrznych używanych do oczyszczania form w przemyśle spożywczym.

4.3. Festo – linie produktów w wykonaniach „Clean Design” i „CR” (Corrosion Resistant)

Siłowniki i napędy:

A. CRDSNU (Cylindry okrągłe z serii Clean Design)

• Korpus i tłoczysko wykonane ze stali nierdzewnej (np. 1.4301 lub 1.4401),

• Specjalne uszczelnienia o wyższej odporności chemicznej,

• Gładkie, polerowane powierzchnie minimalizujące przyczepianie się resztek produktu czy osadów.

• Przeznaczone do mycia CIP, wytrzymują działanie środków czyszczących w zakładach spożywczych i farmaceutycznych.

B. Siłowniki liniowe CRV (np. CRVC, CRVZ)

• Higieniczne wykonanie z obudową pozbawioną załamań,

• Nadają się do precyzyjnego pozycjonowania elementów w strefach sterylnych lub o wysokich wymaganiach czystości.

C. CRDS (wersje krótkie lub kompaktowe)

• Dedykowane do aplikacji z ograniczoną przestrzenią, gdzie liczy się łatwy dostęp i mycie.

• Konstrukcja zredukuje ryzyko szczelin retencyjnych.

Zawory, wyspy zaworowe i akcesoria

A. Wyspy zaworowe MPA-C (Clean Design)

• Posiadają obudowy, w których otwory i szczeliny zostały zminimalizowane,

• Wysoka klasa ochrony (IP69K) – odporność na zmywanie wodą pod wysokim ciśnieniem i temperaturą,

• Możliwość stosowania z czujnikami i systemami sterowania w strefach higienicznych.

Przewody i złącza Festo Food Safe

A. Festo oferuje przewody i kształtki certyfikowane do kontaktu z żywnością, o oznaczeniach jak NPCK (lub inne z dopuszczeniem FDA/EU).

B. Materiał powłoki odporny na działanie środków myjących, tłuszczów, kwasów organicznych i wysoką temperaturę.

Zastosowanie: linie rozlewnicze, automatyzacja w mleczarniach, systemy dozujące w przemyśle farmaceutycznym.

4.3. Eisele – złącza i armatura o wysokim stopniu higieny

Eisele to firma specjalizująca się w złączach i elementach do instalacji pneumatycznych, wodnych i innych mediów technicznych. W ofercie:

• Linie dedykowane przemysłowi spożywczemu – np. seria Inoxline, gdzie komponenty wykonane są ze stali nierdzewnej (AISI 316L) i mają gładkie, polerowane powierzchnie,

  

• Złącza higieniczne (Hygienic Design), które spełniają wysokie wymagania łatwości czyszczenia i minimalizacji bakterii.

• Rozwiązania do instalacji CIP/SIP – uszczelki i konstrukcje przystosowane do pracy w warunkach wysokiej temperatury i agresywnych środków czyszczących.

Eisele stawia na wytrzymałość i długą żywotność przy zachowaniu standardów higieny, co przekłada się na szybkie i efektywne procedury sanitarne w fabrykach.

5. Jak uzyskać certyfikację EHEDG?

1. Analiza projektu i materiałów – czy konstrukcja komponentu lub urządzenia nie stwarza ryzyka gromadzenia się resztek produktu, czy zastosowane tworzywa i metale mają odpowiednie atesty.

2. Zgłoszenie do EHEDG – producent przekazuje dokumentację i egzemplarze do przetestowania w akredytowanym laboratorium EHEDG.

3. Testy higieniczne – symulacja warunków mycia CIP, sprawdzanie czyszczalności, odporności na mikroorganizmy.

4. Ocena i przyznanie certyfikatu – jeśli produkt spełnia kryteria, otrzymuje certyfikat EHEDG z określonym zakresem zastosowań (np. do stref kontaktu z produktami spożywczymi).

Posiadanie certyfikatu EHEDG stanowi dowód na to, że dany produkt przeszedł niezależne i rygorystyczne testy.

6. Zastosowania i korzyści w praktyce

1. Minimalizacja ryzyka skażeń

W zakładach produkujących wrażliwe wyroby spożywcze (np. mleczarnie, browary), certyfikowane komponenty EHEDG w pneumatyce i armaturze znacząco obniżają ryzyko występowania bakterii, pleśni czy zanieczyszczeń chemicznych.

2. Skrócenie czasu mycia

Przy produkcji wieloasortymentowej, szybkie i skuteczne mycie linii (Cleaning in Place) jest niezbędne, aby ograniczyć przestoje. Rozwiązania zaprojektowane zgodnie z EHEDG pozwalają przeprowadzić CIP w krótszym czasie, co przekłada się na wzrost wydajności.

3. Dłuższa trwałość maszyn

Materiały odporne na korozję, szczeliny i uszczelki przystosowane do intensywnego czyszczenia wpływają na mniejsze zużycie urządzeń, a tym samym na niższe koszty utrzymania ruchu.

4. Spełnienie wymagań audytów

Wiele zakładów spożywczych (szczególnie eksportujących na rynki międzynarodowe) jest regularnie kontrolowanych przez audytorów BRC, IFS czy FDA. Certyfikacja EHEDG ułatwia uzyskanie wysokich ocen i zgodność z normami.

Autor:
Ekspert Pneumat.
Pneumat.

Autor:
Ekspert Pneumat.
Pneumat.